Omgaan met tegenslagen hoort bij het leven. Voor kinderen kunnen die momenten soms extra hard binnenkomen. Een onvoldoende op school, een ruzie met een vriend of vriendin, niet geselecteerd worden bij een sportteam of thuis even botsen met ouders of broers en zussen zijn situaties die spanning, teleurstelling of onzekerheid oproepen. Hoe een kind hiermee omgaat, zegt veel over zijn of haar veerkracht.
Bij het Centrum voor Jeugd & Weerbaarheid zien we dagelijks hoe belangrijk het is dat kinderen leren herstellen van moeilijke momenten in plaats van te blijven hangen in wat misging. Sommige kinderen durven minder snel iets nieuws te proberen uit angst dat het weer fout gaat. Anderen reageren boos, verdrietig of trekken zich juist terug wanneer iets niet lukt. Ouders herkennen vaak uitspraken als “ik kan het toch niet”, “het lukt me nooit” of “ze vinden me stom”. Ook het lichaam laat vaak iets zien, zoals een gespannen houding, onrustige bewegingen, een hoge ademhaling of een rood hoofd. Of het nu op school is, thuis, bij een sportvereniging, op straat of bij een bijbaantje, een tegenslag voelt overal hetzelfde.
Wanneer een kind een tegenslag ervaart, reageert het lichaam automatisch. De hartslag gaat omhoog, de spieren spannen zich aan en het lichaam maakt zich klaar om te vechten, vluchten of bevriezen. Tegelijkertijd gaan in het hoofd allerlei stemmetjes aan het werk. Sommige gedachten helpen, zoals “oké, dit was moeilijk, maar ik probeer het nog een keer”. Andere gedachten trekken juist naar beneden, bijvoorbeeld “ik ben niet goed genoeg”, “iedereen is beter dan ik” of “het lukt me toch niet”. Als die negatieve stemmetjes te sterk worden, blijft een kind hangen in het verleden en in het gevoel dat iets fout ging. Daardoor durft het minder snel nieuwe stappen te zetten.
Gelukkig kun je leren omgaan met tegenslagen. Dat begint met bewustwording en oefenen. Beweging en houding hebben een grote invloed op hoe een kind zich voelt. Door rechtop te staan, diep te ademen en te bewegen merkt een kind dat het zich sterker voelt. Een krachtige houding helpt om te denken “ik kan dit aan”. Je kunt samen oefenen door te vragen hoe het voelt als je stevig staat met de voeten op de grond en de schouders ontspannen. Kinderen ervaren vaak direct verschil in hoe ze zich voelen en denken.
Praten helpt ook om spanning los te laten. Door rustig te bespreken wat er is gebeurd zonder oordeel leert een kind beter begrijpen wat het voelde en dacht. Vragen als “wat voelde je toen”, “wat dacht je op dat moment” en “wat zou je de volgende keer kunnen proberen” helpen een kind om stil te staan bij zijn gedachten en emoties. Zo ontwikkelt het zelfreflectie en groeit de weerbaarheid.
Een speelse manier om hiermee te oefenen is het spel Negatief wordt positief. Zodra een kind een niet-helpende gedachte zegt, zoals “ik kan dit niet”, draai je die om naar iets positiefs: “ik kan het nog niet, maar ik ben aan het leren”. Op die manier leert het brein om anders te denken en groeit het vertrouwen om door te zetten, zelfs als iets niet in één keer lukt.
Kinderen mogen leren dat fouten maken normaal is. Fouten zijn geen eindpunt maar een kans om te groeien. Bespreek samen wat goed ging, wat beter kan en wat er geleerd is. Elk klein stapje vooruit is een overwinning. Veerkracht bouw je niet in één dag op. Het ontstaat door te blijven proberen, te oefenen en te ervaren dat je na elke val weer kunt opstaan.
Omgaan met tegenslagen vraagt moed. Het is het vermogen om te voelen wat moeilijk is, te begrijpen wat je kunt leren en daarna opnieuw in beweging te komen. Bij het Centrum voor Jeugd & Weerbaarheid helpen we kinderen en jongeren om die veerkracht te ontwikkelen. Door te bewegen, te praten, te reflecteren en te oefenen leren zij niet blijven hangen in het verleden maar groeien van elk moment dat anders liep dan verwacht.
Wil je dat jouw kind leert om met meer vertrouwen om te gaan met tegenslagen? Kijk dan op onze website of neem contact met ons op via info@jeugdenweerbaarheid.nl. Samen helpen we kinderen sterker en zelfverzekerder door het leven te gaan.
Reactie plaatsen
Reacties